Bloemendaal-dorp, zomaar een dinsdagmorgen. Op tafel vier dampende koppen koffie. Bloemendalers Karen Droogleever Fortuyn, John de Haan en Bas Wassenberg schuiven aan voor een gesprek over schenken en erven. Want we naderen ‘die tijd van het jaar’ waarin saamhorigheid en delen de boventoon voeren. Maar voor je de buidel trekt, is het goed om te weten waarop te letten. Bovendien verandert de wetgeving binnenkort. Het kan verstandig zijn de jaarwisseling niet af te wachten.

 

Wat is jullie affiniteit met schenken?

Karen: “Als vermogensmanager spreek ik regelmatig over schenken. Veel van mijn cliënten zijn ermee bezig. Ze geven aan goede doelen of aan hun kinderen en kleinkinderen.”

John: “Een notaris houdt zich veel bezig met familierecht, schenkingen en erfenissen vallen daaronder. Het is van belang die zaken goed te regelen en vast te leggen, anders kunnen er onbedoeld nadelige effecten ontstaan.”

Bas: “De Stichting Bloemendaal-Dogon draait helemaal op schenkingen.”

 

Wordt er veel geld gegeven?

Karen: “Het laatste jaar was schenken enorm hot dankzij de ‘jubelton’, een tijdelijke mogelijkheid om belastingvrij te schenken tot 100.000 euro. Voorwaarde is dat de ontvanger de schenking gebruikt voor het verwerven of opknappen van de eigen woning, of voor het aflossen van de eigenwoning-, dan wel restschuld.”

John: “Ook wij zagen veel schenkingen vanwege de jubelton. Die regeling vereist geen familieband tussen schenker en ontvanger en vervalt na 2014. Wel geldt straks nog de eenmalig verhoogde belastingvrije schenking tot 25.096 euro – dat is althans het tarief in 2014 – van ouders aan kinderen tussen 18 en 40 jaar. Als de schenking wordt gebruikt voor aankoop of verbouwing van een eigen woning of voor aflossing van een eigenwoningschuld, kan de vrijstelling oplopen tot 52.281 euro. Maar het mag ook worden uitgegeven aan een dure opleiding.”

Karen: “Bovendien mogen ouders hun kinderen jaarlijks belastingvrij 5.229 euro geven. Het kind moet overigens wel aangifte doen van schenkingen boven de 5.229 euro.”

 

Wat zijn de belangrijkste regels bij het schenken aan goede doelen? 

Bas: “Als je fiscaal wilt profiteren, moet het goede doel zijn aangemerkt als ANBI, een Algemeen Nut Beogende Instelling. De regels om dit keurmerk te mogen voeren worden aangescherpt. Zo moeten instellingen hun jaarcijfers publiceren op hun site. Veel goede doelen voldoen nog niet aan de scherpere regels.”

John: “Als een goed doel, bijvoorbeeld door die strengere eisen, de ANBI-status verliest, heeft dit grote gevolgen voor de schenker. Daar moet je dus goed op letten. En wees er bij niet-periodieke schenkingen aan ANBI’s alert op dat er voor aftrekbaarheid een drempelinkomen en een maximum gelden.”

Karen: “Soms is het moeilijk om te kiezen aan welk doel of welke stichting je wilt schenken, en in welke vorm. Dan kan de Rabo Charity Desk hulp bieden. Zij helpen cliënten een passend goed doel te vinden, of bij de oprichting van een eigen stichting of fonds op naam.”

 

Is er verschil tussen eenmalig en periodiek schenken?

Karen: “Het kan fiscaal gunstiger zijn om periodiek in plaats van eenmalig te schenken. Als de gift voor vijf jaar wordt toegezegd aan een ANBI, is deze onder voorwaarden in zijn geheel aftrekbaar van het inkomen. Voor culturele ANBI’s zijn de belastingvoordelen nog groter, periodieke giften aan hen zijn voor 125 procent aftrekbaar. Deze verhoging is echter gemaximeerd. Overigens moeten periodieke giften wel jaarlijks ongeveer gelijk zijn.”

Bas: “Goede doelen zijn erg blij met periodieke schenkingen. Dan kunnen ze beter hun inkomsten voorspellen. Wij hebben trouwens ook afspraken met notarissen om (periodieke) schenkingen in orde te maken voor een gereduceerd ‘goede doelentarief’.”

John: “Tot dit jaar moesten periodieke schenkingen notarieel worden vastgelegd, maar dat is niet meer vereist. Toch kan het nuttig zijn advies in te winnen bij de notaris.”

 

Waarop moet je letten bij schenken aan (klein)kinderen? 

Karen: “Geef niet meer dan je kunt missen! Echt, wij zien soms mensen die guller zijn dan ze financieel aankunnen. Daarom is het zo belangrijk om eerst je financiële situatie goed in kaart te brengen, voordat je begint met het overdragen van vermogen.”

Bas: “Je moet ook voldoende liquide zijn. Op papier kun je nog zo veel geld hebben, maar als dat allemaal vastzit in een dure woning, wordt schenken ingewikkeld.”

John: “Als je schenkt aan (klein)kinderen, is het verstandig een uitsluitingsclausule op te nemen. Daarmee voorkom je dat de schenking in een eventuele scheiding van het (klein)kind valt. Een andere mogelijkheid is de schenking herroepelijk maken en er voorwaarden aan verbinden.”

 

En als de kinderen hun geschenk verbrassen?

Karen: “Als je wilt voorkomen dat het geld meteen wordt uitgegeven, is ‘schenken op papier’ een optie. Het vermogen blijft dan bij de (groot)ouder, maar het juridische eigendom gaat over op het (klein)kind. Het geschonken bedrag wordt teruggeleend, het kind krijgt een vordering op de ouder. Daar moet ook echt rente over worden betaald, namelijk 6 procent.”

John: “Wordt de rente over zo’n schenking niet jaarlijks voldaan, dan vervalt  het gewenste fiscale voordeel voor de erfbelasting. Daar moet je dus op letten! Overigens is een schenking op papier niet altijd de beste optie, gezien de eventuele nadelige effecten door de inkomstenbelasting voor ouders en of kind.”

Bas: “De hele constructie is dan voor niets. En met die blauwe enveloppen wil je geen ruzie.”

Karen: “Veel banken hebben een speciale spaarrekening met bewind, voor het schenken door (groot)ouders aan (klein)kinderen. De schenker kan dan bepalen onder welke voorwaarden het geld wordt vrijgegeven, bijvoorbeeld op een vooraf vastgestelde leeftijd. Zo kan de schenker de fiscale schenkingsvrijstelling benutten en toch controle houden over het geschonken vermogen.”

 

Hoe gunstig is schenken aan het nageslacht als er geen vrijstellingen meer gelden?

Karen: “Dan betaal je schenkbelasting. Voor vermogenden kan schenken dan nog steeds gunstig zijn. Bij grote vermogens zal een deel van de nalatenschap tegen 20 procent worden belast bij vererving naar de kinderen. Maar je kunt bij leven tot een bedrag van 117.214 euro schenken tegen 10 procent belasting. Dat scheelt toch de helft. Schenkbelasting moet overigens direct bij schenking worden betaald, terwijl erfbelasting pas na overlijden wordt voldaan.”

Bas: “Vaak wordt gedacht dat er meer erf- en schenkbelasting wordt geheven dan werkelijk het geval is.”

Karen: “De tarieven voor erven en schenken zijn hetzelfde, alleen de vrijstellingen zijn anders. Bij grote vermogens blijft het verstandig om bij leven al te schenken. Zo kun je (gedeeltelijk) voorkomen dat kinderen of partner 20 procent erfbelasting moeten betalen, of kleinkinderen 36 procent.”

Bas: “Nog even snel schenken op het sterfbed heeft overigens geen effect. Overlijdt de gulle gever binnen 180 dagen, dan wordt de gift alsnog gezien als een erfenis.”

John: “Maar bij de jubelton geldt voor die periode van 180 dagen in bepaalde gevallen weer een uitzondering.”

 

Wat zijn de belangrijke punten bij erfenissen? 

John: “Vroeger lieten testamenten weinig keuzevrijheid voor de langstlevende ouder. Nu proberen we testamenten voor de langstlevende flexibel en fiscaal vriendelijk in te richten. Keuzes worden uitgesteld totdat de eerste ouder komt te overlijden. Op dat moment kunnen makkelijker besluiten worden genomen, want dan kunnen het resterende vermogen en de levensverwachting van de overgebleven ouder worden meegewogen.”

Karen: “Ook is de rol van executeur door de jaren heen veranderd. Zo is hij sinds 2012 verplicht de aangifte erfbelasting te ondertekenen en hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling hiervan. Je ziet daarom steeds vaker dat banken optreden als executeur of als adviseur van de executeur. Wij hebben hiervoor een aparte dienst Vermogenszorg, die erfgenamen ontzorgt bij de afwikkeling van de nalatenschap.”

John: “In het testament kan ook de notaris tot executeur worden benoemd. Die is bij uitstek deskundig op het gebied van erfrecht en erfbelasting.”

 

Laten veel mensen hun geld na aan een goed doel?

Bas: “Bij de Stichting Bloemendaal-Dogon is het nog niet voorgekomen.”

Karen: “Wij zien het regelmatig bij mensen zonder kinderen. Maar ook cliënten met kinderen laten vermogen na aan goede doelen.”

 

Nog een laatste tip?

Bas: “Als je langer dan tien jaar officieel in het buitenland woont, kun je onbeperkt belastingvrij schenken aan begunstigden in Nederland. Toch handig om te weten.”

John: “Leg afspraken vast bij de notaris. Ik preek natuurlijk voor eigen parochie, maar ik heb te vaak gezien dat het leidt tot problemen als zaken niet goed worden geregeld.”

Karen: “Erfbelasting kan door de erfgenamen in sommige gevallen ook met kunst uit de erfenis worden betaald. Dat is echter wel weer een verhaal apart…”  \\